اصفهـــان

اصفهان در قلب ایران واقع شده و ازنظر موقعیت جغرافیائی در 51 درجــه 29دقیقه طول شرقی و 32درجه 38دقیقه عرض شمالی در جلگه سبز و خرم زاینده رود و دامنه کوههای زاگرس قراردارد.آب و هوای اصفهان معتدل و فصول چهارگانه آن منظم است .مهمترین رودخانه ای که در مرکز فلات ایران جـاری است زاینده رود نام دارد که از ارتفاعات زردکوه بختیاری ( کوهرنگ ) سرچشمه گرفته و پس از طی مسافتی در حدود 360 کیلومتر از مغرب به مشرق منطقه اصفهــان را آبیاری می کند ودر 140 کیلومتری مشرق اصفهان در باتـــــــلاق گاو خونی فرو می رود .اصفهان در مرکز فلات ایران واقع شده و منطقــه ای نسبتا" کوهستانی ،ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 1500 متر وکوههای آن از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد ارتفاع کوه صفه در جنوب شرق اصفهان به 2232 متر می رسد .کوه معروف به کرکس به ارتفاع 3350 متر به خط مستقیم در 50 کیلومتری شمال اصفهان واقع شده که اغلب پوشیده از برف است.

تاریخچه اصفهان

سابقه تاریخ اصفهان به قدمت تاریخ ایران است .بنای اصفهان را به طهمــــورث سومین پادشاه از سلسله پیشدادیان نسبت داده اند . اصفهان در تاریخ قدیم به نام ((گــی )) در پارس علیا معرفی گردیده ، این شهر محل تقاطع راههای عمــــده و اقامتگاه سلطنتی پادشاهان هخامنشی بوده است . استرابون جغرافیدان یونانـــی در 2000 سال قبل ، از اصفهان به عنوان مرکز کشور ایران نام برد .مسلمانـان این شهر را ((جـی)) و در طول تاریخ به نامهای اسپاهان یا شهر ســـــــــــــواران و همچچنین صفاهان و صفاهون گفته شـــــده .ورود اسلام و گسترش آن و تاثیـــــــر عمیق فرهنگ اسلامی و وجود هنرمندان ایرانی باعــث گردید تا یکـــــــــــــی از زیباتــــــــــرین شهرهای مذهبی جهان که درآن نمودهای فرهنگی با ارزش از جمله مساجد ومنــاره ها و مدارس علمیه بود شکل بگیرد .

صنایع دستی اصفهان

اصفهان را بدون اغراق ، می توان شهر هنرهای دستی و سنتی ایران نامید . استعداد و ذوق هنری مردمان این شهر ، در طول قرنها مجموعه ای از آثار بی نظیری را به جهانیان عرضه نموده ، هنرهای دستی و صنایع دستی معاصر اصفهان در واقع ادامه دهنده هنرهای دوره صفوی است که توسط استادکاران هنرمند پدید می آید و مورد توجه هنردوستان داخلی و خارجی می گردد.از مهمترین این هنرها می توان قلــم زنی -مینیاتور - خاتم کاری -کاشی سازی - زریبافی - قلم کارسازی -مینا کاری - زرگری - نقره و طلا و اقسام هنر بافندگی و فرشهای نفیــس را نام برد .همچنین اصفهان در زمینه هنر موسیقی نیز سابقه ای دیرینه و پر بار دارد .

اصفهان در دوران صفویه

از سال 1000تا 1006 ه. ق که شاه عباس اصفهان را به پایتختی خود انتخاب نمود و درآنجا مستقر شد .ساختن قصر ها ، مساجد و پل ها شروع گردید سایر شاهان صفوی ادامه دهنده کارهای شاه عباس بودند تا حمله افاغنه ، آرامش و آسایش خاصی در این شهر حکم فرما بود . در دوران زندیه و قاجاریه ، انتقال پایتخت از اصفهان به شیراز و تهران انجام شد .

آثارباستانی اصفهان

سی و سه پـــل

زمانیکه اصفهان بعنوان مرکز حکومت دولت صفویه انتخاب می گردد جهت گسترش شهر، بطرف جنوب متمایل می شود و عنصر مهم شهرسازی درآن طرح ،محور چهار باغ بوده که از دروازه دولت بسوی جنوب احداث می گردد و حدود 6 کیلومتر طول آن بوده است .این خیابان الزاما" از رودخانه عبور می نماید و بدین جهت معماران آن زمان پــل الهوردیخان را که به سی و سه پل معروف می باشد برروی زاینده رود و منطبق برمحور چهار باغ ایجاد می نمایند .زمان احداث پل در حد فاصل سالهای 1008تا1011 هجری قمری بوده و طول آن سیصد متـر و عرض آن 14 متــر می باشد . نظم طولانی دهانه های آن ، ابهت و وقار خاصی درآن بوجود آورده است .در طرفین سطح فوقانی دو راهروی سرپوشیده ساخته شده که در زمستان و تابستان سرپناه مطمئنی برای عابرین می باشد .پل الهوردیخان را میتوان نتیجه مطلوب ترکیب فنون در مهندسی با هنر معماری محسوب کرد .

پــل خواجــو

در قسمت شرق رودخانه زاینده رود ، پل خواجو از آثار دوره صفویه در سال 1060 هجری مصادف با زندگی شاه عباس دوم احداث شده است . پل خواجو در طراحی قدیم برای چندین منظوردرنظرگرفته شده است .قسمت فوقانی برای حرکت سریع و عبور کالسکه ها و چهار پایان بوده در حالیکه بخش تحتانی عمدتا" برای حرکت و توقف و تامل عابرین پیاده بوده .قسمت زیرین تماما" از سنگ و ملات ساروج ساخته شده و دهانه های عبور آب بصورت بند با تخته های قطور چوبی قابل کنترل بوده و بابستن کامل دهانه ها سطح آب در قسمت غربی پل بالا آمده و دریاچه کوچکی را بوجود می آورد . درسمت شرقی ، پلکانهای سنگی انسان راتا حد تماس با آب به پائین هدایت می کند .در قسمت مرکزی پل، عمارت بیگلر بیگی در طبقه فوقانی و در دو طرف راهروی پل برای پذیرائی و تشریفات رسمی ساخته شده است .

 

کاخ چهلستون

عمارت چهلستون در اوایل قرن 11ه.ق در میان باغ و مجموعه بناها و کاخهای محوطه دولتخانه صفوی ساخته شده است .این عمارت عمدتا" بمنظور پذیرائی رسمی از میهمانان و سفرای خارجی طی سه مرحله و طبق یک طـــــــرح واحد ساخته شده است .مرحله اول : تالار اصلی و بزرگ مرحله دوم : ایوان آیینه و اطاقهای طرفین آن مرحله سوم : ایوان ستوندار که از هجده عدد ستون و سقف چوبی تشکیل شده است نام چهلستون به نشانه کثرت ستونها و انعکاس تصویر بیست ستون درآب استخر است . نقاشیهای دیواری چهلستون زیر نظر هنرمند نامدار عصر صفوی رضا عباسی با خصلت بزرگ نمائی به شیوه مینیاتور های ایرانی انجام گرفته است.

عمارت عالی قاپـــو

این کاخ در قرن یازدهم هجری در شش طبقه احداث شده است . هرطبقه تزئینات هنری خاصی را دارا میباشد . از قسمتهای مهم این کاخ ایوان طبقه سوم ، حوض مسی درآن و تالار پذیرائی همین طبقه که با زیباترین نوع نقاشی و گچ بری تزئین شده است . تالار موسیقی طبقه ششـــــم و تزئینات گچبری بی نظیر آن و اغلب کارهای هنری بوسیله رضا عباسی هنرمند مشهور آن دوران انجام شده است.

 

مسجد امام

در جبهه جنوبی میدان نقش جهان ( میدان امام )یکی از زیباترین مساجد جهان اسلام قراردارد که به دستور شاه عباس اول ،توسط استاد علی اکبر اصفهانی احداث گردیده است . در مرحله اول سردرب اصلی و جلوخان ورودی با دومناره خارجی مسجد ساخته میشود .درب مسجد با ورقه های نقره وطلا تزئین گردیده و مربوط به دوره شاه عباس صفوی جانشین شاه عباس اول است .در داخل مسجد یک حیاط اصلی و مرکزی ،با چهار ایوان و دو حیاط فرعی جانبی قرار دارد کتیبه های مسجد توسط خوشنویسان معروف دوران صفویه می باشد .تمام سطوح دیوارها،گنبد ،مناره ها و طاقنماهای داخلی و خارجی از کاشی های هفت رنگ و معرق پوشیده شده است .

مسجد شیخ لطف اله

در ضلع شرقی میدان امام ( نقش جهان ) مسجدی قرار دارد که در زمان شاه عباس اول صفوی ، هنگام احداث میدان و همراه با بناهای اطراف آن بمنظور محل عبادت و حوزه تدریس مرحوم شیخ لطف اله ، که از علما و روحانیون بزرگ جبل عامل در لبنان بوده ساخته شده است .مسجد دارای یک شبستان زیر زمینی است که کف گنبد خانه را از سطح زمین بالاتر قرارداده است .به خاطر استفاده های خاص علمی - مذهبی از این مسجد ،نیازی به احداث حیاط و مناره نبوده است .گنبد برروی هشت طاق جناغی قرار گرفته و لبه این طاقها با کاشیهای پیچ به رنگ فیروزه ،تزئین یافته است .

کاخ هشت بهشت

کاخ هشت بهشت در میان باغ بلبل ، داخل مجموعه دولتخانه صفوی در زمان حکومت شاه سلیمان ساخته شده است.نام هشت بهشت عمدتا" در اصطلاح زمان خود ، به معنای هشتی یا ورودی بهشت بوده است .عمارت هشت بهشت در دو طبقه و بر روی یک کرسی باازاره سنگی ساخته شده و ترکیب احجام و فضاهای معماری به گونه ای ماهرانه و متناسب انجام گرفته است . دروسط ساختمان ، فضای اصلی و مرکزی را دارد که در پلان بصورت هشت ضلعی است .ارتباط دو طبقه از طریق دو دستگاه راه پله انجام می گیرد . از جمله خصوصیات منحصر به فرد این عمارت ، حوض مروارید وآبشار ایوان جنوبی است .